ՀԱՐՅՈՒՐ ԼԻՐ՝ ԳՐՊԱՆՈՒՄ
Կային-չկային երեք եղբայր: Նրանք այնքան աղքատ էին, որ պարզապես չգիտեին, թե
ինչպես ծայրը ծայրին հասցնեն: Մի օր երեկոյան, երբ ամեն անգամվա նման սոված փորով
պառկել էին քնելու, մեծ եղբայրը հանկարծ ասաց.
– Եղբայրներ, այսպես ապրել այլևս հնարավոր չի: Մեր մի կտոր հողը չի կարող մեզ
բոլորիս կերակրել: Վաղը ես կհեռանամ: Կգնամ, կթափառեմ աշխարհով մեկ՝ երջանկություն
փնտրելու: Եվ եթե բախտն ինձ ժպտա, կվերադառնամ տուն, և դուք հարուստների նման
կապրեք:
Հաջորդ առավոտյան նա մեկնեց: Գնա՜ց, գնա՜ց, երեկոն իջավ, իսկ նա դեռ գնում էր:
Վերջապես մի իջևանատուն հասավ։ Ընթրեց մի կտոր հաց ու պանրով և պառկելու տեղ փնտրեց:
Իջևանատանն արդեն շատ մարդ էր հավաքվել, բայց մի ազատ մահճակալ, այնուամենայնիվ,
գտնվեց: Պառկեց մահճակալին և խորը քուն մտավ: Արթնացավ շատ վաղ՝ արևածագից առաջ,
ինչպես բոլոր գյուղացիները։ Հագնվեց, վճարեց հյուրատան տիրոջը և շարունակեց
ճանապարհը: Նա արդեն բավականին քայլել էր, երբ հանկարծ քիթը մաքրելու ցանկություն
ունեցավ։ Ձեռքը տարավ գրպանը՝ թաշկինակը հանելու, և զարմացավ.
– Սա ի՞նչ է։ Հարյուր լիրանոց մետաղադրա՞մ։ Իմ գրպանում այսքան փող չկար … Հա՜,
հասկանում եմ, երևի ուրիշի շալվարն է. մթության մեջ շփոթել, ուրիշի շորն եմ հագել: Բայց այն
իմ շալվարից լավը չի. նույնքան հին է ու մաշված: Արժի՞ վերադառնալ փոխելու համար:
Տեսնենք՝ է՞լ ինչ կա գրպանում։ Էլի հարյուր լիրանոց… Բայց ինձ թվում էր՝ միայն մեկն է…
Ասում են՝ որտեղ երկուսը կա, այնտեղ կարող է երեքն էլ լինել: Տեսնենք՝ երրորդ դրամը չի՞
գտնվի … Այդպես էլ կա… Ուրեմն ես հիմա երեք հարյուր լիր ունեմ. իմ մեկ օրվա վաստակը։
Բայց գտածը մեկ օրվա վաստակից էլ շատ էր, քանի որ ամեն անգամ, հենց ձեռքը տանում
էր գրպանը, հարյուր լիր էր գտնում: Եվ նա, ինչ խոսք, սկսեց հանել մետաղադրամները.
անընդհատ հանում էր ու հանում, հանում էր ու հանում: Արդեն մի ամբողջ կույտ դրամ էր
հավաքվել, իսկ գրպանը չէր էլ հոգնում, ամեն անգամ նրան հարյուր լիր էր տալիս: Տղան
ուրախությունից գլուխը կորցրել էր և հետ վազեց տուն: Տուն հասավ ու ձայն տվեց.
– Եղբայրնե՜ր, եղբայրնե՜րս, բախտս բերել է։ Տեսե՛ք, թե ինչ եմ գտել,- և սկսեց գրպանից
հանել մետաղադրամները:
– Իսկապես որ, էս ինչքա՜ն փող կա։
– Իսկ ես կարող եմ էլի հանել, ինչքան որ ուզեք։
– Գուցե փող սարքող մեքենա՞ ես գտել։
– Դե հա, զարմանալի ու շատ հասարակ մեքենա… տեսե՛ք, ահա՛ հարյուր լիր, ահա էլի
մեկը, էլի ու էլի…
– Ապրե՛ս,- ասաց երկրորդ եղբայրը։- Բայց մենք չենք կարող քո հաշվին ապրել: Դա
անարդար կլինի: Վաղը ես էլ կգնամ երջանկություն փնտրելու: Եթե բախտը քեզ ժպտաց, ուրեմն
ինձ էլ կժպտա, ու մենք երեքով իսկական պարոնների պես կապրենք …
Հաջորդ առավոտյան այս եղբայրն էլ ճանապարհ ընկավ։ Մեծ եղբոր նման նա էլ նույն
իջևանատանը կանգ առավ… գիշերը նույն սենյակում քնեց, իսկ առավոտյան արթնանալով,
հագավ հարևանի շալվարն ու գնաց: Մի քիչ հեռանալով`կանգ առավ ու սկսեց քրքրել
գրպանները.
– Տեսնենք`իմ բախտն էլ կբերի՞… Այս գրպանը դատարկ է… իսկ մյո՞ւսը… այստեղ ինչ-որ
բան կա։ Չէ՛, սա մետաղադրամ չէ, այլ՝ թղթի կտոր… Բայց սա, ախր, հազար լիրանո՜ց է։ Գուցե
մի հա՞տ էլ կգտնվի… Այդպես էլ կա։ Ահա՛ էլի մեկը… մի հատ էլ… Դե՛, հիմա ես արդեն հարուստ
եմ։
Իսկապես էլ, ամեն անգամ ձեռքը մցնելով գրպանը նա այնտեղ հազար լիր էր գտնում։
Պարզվեց՝ այս շալվարը նույնպես կախարդական էր։
Երկրորդ եղբայրը նույնպես, հասկանալի է, մեծ եղբոր պես վարվեց: Անչափ գոհ շտապեց
տուն և դեռ հեռվից գոռաց.
– Եղբայրնե՜ր։ Եղբայրնե՜ր, իմ բախտն էլ բերեց։ Դեռ մի բան էլ ավելի։ Տեսե՛ք։
– Իսկապես որ, էս ինչքա՜ն շատ է փողը։
– Ես էլ կարող եմ գրպանիցս ուզածիս չափ փող հանել, մնում է միայն ցանկանալ։
– Ուրեմն, դու էլ փող սարքող մեքենա գտար,- հոգոց հանեց փոքր եղբայրը:- Լա՛վ, վաղը ես
էլ կգնամ հաջողություն փնտրելու: Եթե ձեզ երկուսի բախտը բերեց, ինչո՞ւ ես էլ չփորձեմ։
– Դրա կարիքը բոլորովին չկա,- ասացին մեծ եղբայրները:- Մենք երկուսով հիմա կարող
ենք այնքան փող ունենալ, որքան մեզ պետք է:
– Շնորհակալություն բարության համար, բայց ես չեմ ուզում ձեր հաշվին ապրել: Ես ինքս
եմ ուզում գտնել իմ երջանկությունը:
Եվ հավաքելով իրերը՝ փոքր եղբայրը նույնպես ճանապարհ ընկավ: Գնա՜ց, գնա՜ց, հասավ
նույն իջևանատունը, ընթրեց և պառկեց քնելու: Իսկ երբ արթնացավ…
Այստեղ պատմությունն ընդհատվում է, և մենք ինքներս պետք է ավարտենք այն:
Ես, օրինակ, մտածում եմ, որ այն կարող է այսպիսի երեք վերջաբան ունենալ:
Առաջին ավարտ
Փոքր եղբայրը գրպանում միլիոն լիր գտավ: Ամեն անգամ, հենց ձեռքը մտցնում էր
գրպանը, այնտեղից միլիոն լիր էր հանում։ Էլի միլլիոն, էլի… Այնպես որ, գրպանում ավելի շատ
փող գտնվեց, քան իտալական բանկում:
Վերադարձավ տուն: Եղբայրները մեծ խնջույք կազմակերպեցին. երաժշտությամբ ու
հրավառությամբ։ Եվ որպեսզի ոչ ոք իրենց չնախանձի, փող բաժանեցին բոլոր հարևաններին,
ծանոթներին, նույնիսկ բոլորովին անծանոթ մարդկանց:
Ու ոչ մեկի մտքով անգամ չէր անցնում գողանալ այդ կախարդական շալվարները:
Իսկապես որ, ինչո՞ւ գողանային։ Չէ՞ որ եղբայրները ոչ-մեկին չէին մերժում, որքան փող էլ որ
խնդրեին. հարյուր, թե՞ հարյուր միլիոն լիր:
Հիմա եղբայրները վաղուց արդեն ողջ չեն: Բայց եթե այցելեք այն քաղաք, որտեղ նրանք
ապրել են, տեղի թանգարանում ձեզ անպայման ցույց կտան նրանց շալվարները, որոնք դրված
են ցուցափեղկում, նշանավոր գեներալ Պաստրուֆացիետոյի սրի կողքին։
Երկրորդ ավարտ
Փոքր եղբայրը գրպանում մի այսպիսի գրություն գտավ. «Դե՛, արդեն բավական է: Շատ
ժլատ եք բոլորդ» և ստորագրությունը՝ «Հրաշագործ, ով կախարդական շալվարներ է նվիրում ում
ուզում է»:
Երրորդ ավարտ
Փոքր եղբայրը նույնպես գրպանում միլլիոն լիր գտավ: Այն դրեց պարկի մեջ և նորից ձեռքը
գրպանը տարավ: Դարձյալ միլիոն լիր հանեց: «Կուզեի իմանալ,- մտածեց նա,- ի վերջո ո՞ւմն են
այս փողերը, և կարո՞ղ եմ ես վերցնել դրանք։ Գուցե ինչ-որ մեկը նվիրո՞ւմ է ինձ։ Անձամբ ես ոչ
մեկից ոչինչ գողանալու մտադրություն չունեմ»։
Նա անմիջապես վերադարձավ իջևանատուն և սկսեց հարցնել մարդկանց.
– Խոստովանե՛ք, ո՞վ է իր շալվարի փոխարեն իմը հագել։
Կենվորները սկսեցին զննել իրենց շալվարները: Ինչ-որ մեկը նույնիսկ իր բաճկոնն ու
վերնաշապիկը զննեց: Իսկ սենյակի հեռավոր անկյունում նստել էր մի մարդ, ով մտադիր էլ չէր
տնտղել իր շալվարը, և շարունակում էր ուտել: Հենց նրա հագին էլ գտնվեց փոքր եղբոր
շալվարը:
– Ներեցեք,- ասաց փոքր եղբայրը,- մենք փոխս ենք գցել մեր շալվարները: Պետք է, երևի,
փոխենք։
Իսկ մարդը խմում էր իր սուրճը և լռում:
– Հիմա ի՞նչ,- շարունակեց փոքր եղբայրը: Բայց մարդուկը հացի կտորին կարագ էր քսում ու
կարծես դարձյալ չէր լսում:
– Չե՞ս ուզում շալվարդ հետ վերցնել։
– Զզվեցրիր, էլի՜,- հանկարծ բարկացավ մարդուկը,- հանգիստ ուտել էլ չի լինում։ Վերցրո՛ւ
քո անիծյալ շալվարը…
Նա հանեց շալվարը և նետեց սեղանին: Փոքր եղբայրը փոխվեց, թողեց ուրիշի շալվարը և
գնաց: Իսկ հետո, որոշ ժամանակ անց, ձեռքը տարավ գրպանը և այնտեղ գտավ… միլլիարդ։
Հետո էլի՛ միլլիարդ, և էլի մեկը: Գժվել կարելի է, թե ինչպիսի պատմություններ են լինում:
4 ավարտ
Փոքր եղբայրը գրպանում մի այսպիսի գրություն գտավ,որի մեջ գրված էր բոլորդ շատ ժլատ եք և անհասկանալի ստորգրություն։
Փոքր եղբայրը գտավ այդ նամակ գրողին և հարցրեց՝ ինչո՞ւ ես այդպես ասում։ Նա ասաց, ,որ ես բոլորի երեք երազանքը կատարում եմ ,և բոլորը անպայման ուզում են հարուստ լինել։