Monthly Archives: April 2022
Գիտելիքների ստուգման թեստ 5
Ապրիլ ամսվա մաթեմատիկայի ընտրությամբ գործունեության հաշվետվություն
1.Կատարել բաժանում։
11664։324=36
3234։231=14
142317:567=251
219816:852=258
- Կատարել մնացորդով բաժանումը: Գտնել տրված թվերի մնացորդների գումարը։
1538։13=118 (4 մն․)
52825։27=1956 (13 մն․)
4+13=17
- Ո՞րն է այն հնգանիշ թիվը, որի տասնավորը 2 է, հազարավորը՝ 4, իսկ մյուս բոլոր թվանշանները՝ 7։
Պատասխան՝74727։
- Գտի՛ր թիվը, որը 6-ի բաժանելիս ստացվում է 5 և 3 մնացորդ։
Լուծում՝5.6=30 30+3=33
Պատասխան՝33
- Հաշվիր արտահայտության արժեքը։
1) 435‧(6000-5978)+35400:(4345-4285)=10160
6000-5978=22 4345-4285=60 435.22=9570 35400։60=590 9570+590=10160
2) 350‧32+(5621-875):7=11878
5621-875=4746 350.32=11200 4746։7=678 11200+678=11878
- Պարկում կա 9 կանաչ, 11 դեղին և 16 կարմիր մատիտ։ Առանց նայելու ամենաքիչը քանի՞ մատիտ պետք է հանել, որպեսզի դրանցից գոնե մեկը լինի կանաչ։
Լուծում՝11+16+1=28
Պատասխան՝28 մատիտ։
- Ուղղանկյան լայնությունը 16 սմ է, իսկ երկարությունը 3 անգամ մեծ է լայնությունից:
Գտիր այդ ուղղանկյան պարագիծը։
Գտիր այդ ուղղանկյան մակերեսը։
Լուծում՝16.3=48 P=2.16+2.48=32+96=128
S=16.48=768
Պատասխան՝128 սմ,768 քառակուսի/սմ։
- Եթե թիվը գումարենք ինքն իրեն և ավելացնենք 15, կստանանք 137։ Ո՞րն է այդ թիվը։
Լուծում՝137-15=122 122։2=61
Պատասխան՝61։
1․ Առավելագույնը քանի՞ լիալուսին է կարող լինել մեկ տարվա ընթացքում, եթե հայտնի է որ այն տեղի է ունենում 29 օրը մեկ:
1 ) 1
2) 12
3) 13
4) 29
2․ Քանի՞ թիվ կա 84-ից մեծ և 145-ից փոքր թվերի միջև։
1 ) 51
2) 12
3) 63
4) 61
3. Գտնել
35×4-35=105
արտահայտության արժեքի վերջին թվանշանը։
1) 8
2) 6
3) 5
4) 3
4․ Գտնել ամենամեծ յոթանիշ թվի թվանշանների գումարը։
1) 81
2) 63
3) 64
4) 21
5․ Խխունջը ցողունի երկայնքով օրվա ընթացքում բարձրանում է 3սմ, իսկ գիշերն իջնումէ 2սմ: 20սմ երկարությամբ ցողունի հիմքից սկսելով քանի՞օրում խխունջը կհասնի գագաթին:
1) 7
2) 18
3) 19
4) 20
6․ 888+88+8+8+8 թվանշանների միջև քանի հատ + նշանը դնելով է հնարավոր ստանալ 1000թիվը:
1) 5
2)4
3) 5 և 4
4) այլ պատասխան:
7․ Գտիր այն թիվը, որը բաժանվում է 4-ի և 9-ի։ Ինչի է հավասար այդ թվի թվանշանների գումարը։
1) 8
2) 6
3) 9
4) 4
8. Խանութում ստացան 120 տոննա ձմերուկ: Առաջին օրը վաճառեցին ամբողջ ձմերուկի կեսը, իսկ երկրորդ օրը՝ 10 տոննա: Որքա՞ն ձմերուկ մնաց վաճառելու։
Լուծում՝120։2=60 60-10=50
Պատասխան՝50 տոննա։
9. Բագրատն ունի 9 մետաղադրամ, յուրաքանչյուրը 2 ցենտ արժեքով, իսկ նրա քույր Աննան` 8 մետաղադրամ, յուրաքանչյուրը 5 ցենտ արժեքով։ Երկուսը միասին քանի՞ մետաղադրամ ունեն և ինչ արժեքով։
Լուծում՝9.2=18 8.5=40 40+18=58 9+8=17
Պատասխան՝17 մետաղադրամ որոնք արժեն 58 ցենտ։
1․Ո՞ր շարքում են թվերը դասավորված նվազման կարգով
ա)
1) 364, 425, 12, 567
2) 455, 567, 789, 3
3) 17, 59, 318, 11
4) 265, 102, 97, 85
բ)
1) 27, 118, 361, 7
2) 12, 225, 1671, 110
3) 1212, 560, 430, 95
4) 426, 17, 3521, 116
2․ Ո՞րն է այն վեցանիշ թիվը, որի տասհազարավորը 7 է, հազարավորը՝ 4, իսկ մյուս բոլոր թվանշանները՝ 3։
1) 734333
2) 374333
3) 473333
4) 347333
3. Ո՞րն է այն հնգանիշ թիվը, որի տասնավորը 2 է, հազարավորը՝ 4, իսկ մյուս բոլոր թվանշանները՝ 7։
1) 77727
2) 74772
3) 74727
4) 71727
4․ Գտի՛ր թիվը, որը 3-ի բաժանելիս ստացվում է 4 և 2 մնացորդ։
1) 15
2) 14
3) 13
4) 12
5․Գտի՛ր թիվը, որը 6-ի բաժանելիս ստացվում է 5 և 3 մնացորդ։
1) 31
2) 32
3) 33
4) 34
6․ Ջրավազանում կար 2400 լիտր ջուր։ Այգին ջրելու համար օգտագործվեց դրա 3/8 մասը։ Քանի՞ լիտր ջուր մնաց ջրավազանում։
Լուծում՝՝2400։8=300 300․3=900 2400-900=1500
Պատասխան՝1500 լիտր ջուր։
7․ Արկղում կար 18 միատեսակ գնդակ։ Արկղից հանեցին դրանց 7/9 մասը։ Քանի՞ գնդակ մնաց արկղում։
Լուծում՝18։9=2 2․7=14 18-14=4
Պատասխան՝4 գնդակ։
8․ Լրացրու բաց թողնված բառը(բառերը)։
Երկու գումարելիների տեղափոխությունից գումարը չի փոխվում։
9․ Լրացրու բաց թողնված բառը(բառերը)։
Հատվածն ուղղի այն մասն է, որն ունի և սկիզբ և վերջ ։
10․ Հաշվիր արտահայտության արժեքը։
1) 2536+45‧(48240:80-503)=7036
48240։80=603 603-503=100 45.100=4500 2536+4500=7036
2) 73‧(907-6‧66)+46000:(250‧8)=37326
6.66=396 907-396=511 250․8=2000 46000։2000=23 73.511=37303
37303+23=37326
3) 435‧(6000-5978)+35400:(4345-4285)=10160
6000-5978=22 4345-4285=60 35400։60=590 435.22=9570 9570+590=10160
4) 350‧32+(5621-875):7=2428
5621-875=4746 4746։7=678 350.32=1750 1750+678=2428
11. Հայտնի է , որ թիվը բաժանվում է 9-ի, ի՞նչ թվանշան պետք է գրված լինի *-ի փոխարեն:
7110
12. Պայուսակում կա 4 կանաչ, 6 դեղին և 10 կարմիր մատիտ։ Առանց նայելու ամենաքիչը քանի՞ մատիտ պետք է հանել, որպեսզի դրանցից գոնե մեկը լինի դեղին։
Լուծում՝10+4=14 14+1=15
Պատասխան՝15։
13. Պարկում կա 7 կանաչ, 9 դեղին և 15 կարմիր մատիտ։ Առանց նայելու ամենաքիչը քանի՞ մատիտ պետք է հանել, որպեսզի դրանցից գոնե մեկը լինի կանաչ։
Լուծում՝9+15=24 24+1=25
Պատասխան՝25։
14. Գրախանութն ստացավ 27 տուփ տետր, յուրաքանչյուրում 100 տետր, վճարելով 54000 դրամ։ Տետրը վաճառվեց 1 հատը 30 դրամով։ Որքա՞ն եկամուտ ստացվեց։
Լուծում՝27․100=2700 2700.30=81000 81000-54000=27000
Պատասխան՝27000։
15․ Նույն չափի չորս անոթներում լցրել են տասներկու լիտր հեղուկ։ Քանի լիտր հեղուկ կտեղավորվի այդպիսի 10 անոթներում։
Լուծում՝12։4=3 3.10=30
Պտասխան՝30 լիտր հեղուկ։
16․Երկու պարկում միասին կա 16 կգ շաքարավազ։ Երբ առաջին պարկից 4 կգ լցրեցին երկրորդ պարկի մեջ, պարկերում շաքարավազների քանակը հավասարվեցին։ Քանի՞ կիլոգրամ շաքարավազ կար պարկերից յուրաքանչյուրում։
Լուծում՝16։2=8 8+4=12 8-4=4
Պատասխան՝12,4։
17․ 6556 > 6546 արտահայտության մեջ աստղանիշի փոխարեն ո՞ր թիվը պետք է գրել, որ ստացվի ճիշտ անհավասարություն:
18․ Տրված թվայն հաջորդականությունում օրինաչափություն գտիր և գրիր հաջորդ թիվը:
10, 18, 26, 34, 42,50
19.Ուղղանկյան կողմերից մեկը 14սմ է, մյուսը՝ 20 սմ: Գտիր այդ ուղղանկյան պարագիծը:
Լուծում՝2.14=28 2.20=40 28+40=68
Պատասխան՝68։
20. Ուղղանկյան լայնությունը 26 սմ է, իսկ երկարությունը 2 անգամ մեծ է լայնությունից: Գտիր այդ ուղղանկյան պարագիծը։
Լուծում՝26.2=52 2.52=104 52+104=156
Պատասխան՝156։
21. Ծորակից 6 րոպեում հոսում է 12 լ ջուր։ Որքա՞ն ջուր է հոսում այդ ծորակից 3 ժամում։
Լուծում՝12։6=2 60.3=180 2.180=360
Պատասխան՝360։
22. Նավը 25 օրվա համար վերցրեց 3675կգ մթերք։ Օրական ամենաշատը քանի՞ կգ մթերք պետք է օգտագործվի որպեսզի եղած պաշարը բավարարի։
Լուծում՝3675։25=140
Պատասխան՝140
23. Եթե թիվը գումարենք ինքն իրեն և ավելացնենք 15, կստանանք 137։ Ո՞րն է այդ թիվը։
137-15=122 122։2=62
24. Մտապահված թվից հանեցին 6, այնուհետև ստացված թիվը բազմապատկեցին 8-ով։ Արդյունքում ստացան 72։ Ի՞նչ թիվ էր մտապահված։
72։8=9
9+6=15
25. Որ թվանշանը պետք է ձախից և աջից կցագրել 23 թվին, որպեսզի ստացված քառանիշ թիվը մեծ լինի 6000-ից և բաժանվի 3-ի։
Պատասխան՝2746
1․ Գտնել ամենամեծ քառանիշ թվի և ամենամեծ երկնիշ թվի գումարը։
9999+99=10098
2․ Համեմատե՛ք հետևյալ թվերը։
ա) 12374 > 9389
բ) 567213 > 566213
գ) 9999 < 11111
դ) 874563 > 785674
ե) 376658 > 248597
զ) 10254 < 25876
3․Կատարեք գործողությունները
ա) 5×1+1:1+3×1-1×1=8
5.1=5 1:1=1 3.1=3 1.1=1 5+1+3-1=8
բ) (45:9-24:6)x1+2 x1=3
45:9=5 24:6=4 5-4=1 1.1=1 2.1=2 1+2=3
գ) 1:( 10-9) + 25 x 1-1x 14=12
10-9=1 1:1=1 25.1=25 1.14=14 25-14=11 1+11=12
4. Դասարանի 33 աշակերտներից 17-ը աղջիկներ են։ Դասարանում տղանե՞րն են ավելի շատ, թե՞ աղջիկները։
Լուծում՝33-17=16
Պատասխան՝աղջիկները ավելի շատ են։
5․ Աշակերտը, կարդալով օրական 10 էջ, 6 օրվա ընթացքում կարդացել է գրքի կեսը։ Քանի՞ էջ կա գրքում։
Լուծում՝10.6=60 60.2=120
Պատասխան՝120 էջ։
6․ Սկյուռը 10 րոպեում ուտում է 8 ընկույզ։ Քանի՞ րոպեում սկյուռը կուտի 40 ընկույզ։
Պատասխան՝50 րոպեում։
7․ Երկու արտերից ցորեն հավաքեցին․ առաջին արտից՝ 3200կգ, երկրորդից՝ 8800կգ։ Ապա ամբողջ բերքը տարան սայլերով։ Քանի՞ սայլ պահանջվեց, եթե նրանից յուրաքանչյուրում տեղավորվում է 400կգ ցորեն։
Լուծում՝3200+8800=12000 12000։400=30
Պատասխան՝30 սայլ։
8․ Դերձակն ունի 16մ երկարությամբ մի կտոր, որից ամեն օր կտրում է 2 մետր։ Քանի՞ օր հետո նա կկտրի վերջին կտորը։
Պատասխան՝7 օր հետո։
9․ Արկղում կա 15 կարմիր, 7 սպիտակ և 9 դեղին գնդակներ: Ամենաքիչը քանի՞ գնդակ պետք է հանել, որ դրանց մեջ լինեն գոնե երկու դեղին գնդակներ:
Լուծում՝15+7=22 22+2=24
Պատասխան՝24։
10․ Նարնջագույն ներկ ստանալու համար անհրաժեշտ է վերցնել 6 մաս դեղին և 2 մաս կարմիր ներկեր (Դեղին ներկի քանակը պետք է կարմիրից 6:2=3 անգամ շատ լինի)։ 3 կգ կարմիր և 3 կգ դեղին ներկերից, քանի՞ կգ նարնջագույն ներկ կարելի է ստանալ։
Լուծում՝3+1=4
Պատասխան՝4 կգ։
11․ Հավաքած խաղողը լցրել են 12 արկղ և 36 զամբյուղ։ Յուրաքանչյուր արկղում տեղավորվել է 20կգ խաղող, իսկ յուրաքանչյուր զամբյուղում՝ 15կգ։ Քանի՞ կիլոգրամ խաղող են հավաքել։
Լուծում՝20․12=240 36.15=540 540+240=780
Պատասխան՝780 կգ խաղող։
12․ Գրապահարանի երկու դարակներում կա 102 գիրք։ Եթե առաջին դարակից 12 գիրք հանենք, ապա դարակներում միևնույն քանակով գրքեր կլինեն։ Քանի գիրք կա դարակներից ամեն մեկում։
Լուծում՝102։2=51 51+12=63 51-12=39
Պատասխան՝63,39 գիրք։
Լուծել խաչբառը
2. Տրված 1; 2; 3; 6; 7; 9 թվերից քանի՞սն են պարզ։
2,3,7
3. Երեք հաջորդական կանգառներում ավտոբուսից իջնում է 3 ուղևոր, բարձրանում՝4-ը։ Քանի՞ ուղևոր կար ավտոբուսում ամենասկզբում, եթե երեք կանգառներից հետո դարձավ 15 ուղևոր։
Լուծում՝15-4=11 11+3=14
Պատասխան՝14 ուղևոր։
4. Երկու ձուն եփվում է 10 րոպեում: Քանի՞ րոպեում կեփվի չորս ձուն:
5. Անահիտը հաշվեց, որ իր և իր 2 քույրերի տարիքների գումարը հավասար է 16։
Որքա՞ն կլինի նրանց տարիքների գումարը 4 տարի անց:
Լուծում՝4.3=12 16+12=28
Պատասխան՝28։
6. Մեքենան 3 րոպեում անցնում է 3կմ։ Որքա՞ն հեռավորություն կանցնի մեքենան 3ժամում։
3 ժ=180 ր 180․1=180
Պատասխան՝180 կմ։
7. Քանի՞ կատու է հարկավոր 100 մուկ 100 րոպեում բռնելու համար, եթե 5 կատուն 5 մուկը բռնում է 5 րոպեում:
Պատասխան՝100 կատու։
8.2, 3 և 4 թվերը և ևս մեկ անհայտ թիվ գրված են 2×2 աղյուսակի
վանդակներում: Հայտնի է, որ առաջին տողում գրված թվերի գումարը 9 է,
երկրորդ տողում գրված թվերինը` 6: Ինչի է հավասար անհայտ թիվը։
9. Պետրոսը պատրաստել էր մի քանի ձնագնդիկ մինչև խաղը սկսելը: Խաղի ընթացքում նա պատրաստեց ևս 17 ձնագնդիկ, իսկ մյուս տղաների վրա շպրտեց 21 ձնագնդիկ: Խաղից հետո նրա մոտ մնաց 15 ձնագնդիկ: Քանի՞ ձնագնդիկ էր պատրաստել Պետրոսը խաղից առաջ:
Լուծում՝15+21=36 36-17=19
Պատասխան՝19 ձնագնդիկ։
1․ Դավիթը 10 միանման փուչիկ գնելու համար ծախսեց 200 դրամ ավելի, քան Անահիտը՝ այդպիսի 6 փուչիկ գնելու համար։ Որքա՞ն արժեր այդպիսի 3 միանման փուչիկը։
Լուծում՝10-6=4 200։4=50 50.3=150
Պատասխան՝150 դրամ։
2․ Մարիայի կարդացած գրքի էջերը համարակալելու համար անհրաժեշտ եղավ 1200 թվանշան։ Քանի՞ էջից էր բաղկացած այդ գիրքը, եթե համարակալումը սկսում ենք 1-ից։
Լուծում՝90.2=180 9+180=189 1200-189=1011 1011։3=337 337+90+9=436
Պատասխան՝436 էջ։
3․ Կենդանաբանական այգու տոմսը մեծահասակների համար արժե 500 դրամ, իսկ սովորողների համար՝ 200 դրամով էժան։ Որքա՞ն գումար պետք է վճարել 28 սովորողից կազմված ջոկատի համար, եթե ջոկատի դեպքում գործում են զեղչեր, այսինքն՝ յուրաքանչյուր 5 սովորողի դիմաց վճարում են 4 սովորողի տոմսի արժեքը։
Լուծում՝500-200=300 28-5=23 300.23=6900
Պատասխան՝6900 դրամ։
4․ Գործածվու՞մ է արդյոք 5 թվանշանը ամենափոքր հնգանիշ թվի գրառման մեջ։
Պատասխան՝ոչ։
5․ Աննան ցանկանում էր գնել շոկոլադե սալիկ, որն արժեր 250 դրամ, բայց նրա մոտ կան միայն 200 դրամանոցներ, իսկ վաճառողը մանր չուներ։
- Ամենաքիչը քանի՞ միանման շոկոլադե սալիկ պետք է գներ Աննան, որպեսզի նրան մանր վերադարձնելու կարիք չլիներ։
- Պատասխան՝5 շոկոլադե սալիկ։
- Աննան քանի՞ հատ 200 դրամանոց տվեց վաճառողին։
- Պատասխան՝5 հատ 200 դրամանոց։
6․ Եթե Արամի մտապահած թվի կեսի կեսին ավելացնենք 1, արդյունքը հնգապատկենք, կստանանք Սոնայի մտապահած թիվը։ Կռահիր Արամի մտապահած թիվը, եթե Սոնայի մտապահած թիվը ամենափոքր զույգ երկնիշ թիվն է։
Լուծում՝10։5=2 2-1=1 1.4=4
Պատասխան՝4։
7․ Մրգերով լի զամբյուղում 2 տեսակի միրգ կար։ Առնվազն քանի՞ միրգ պետք է վերցնենք այդ զամբյուղից, որպեսզի համոզված լինենք, որ վերցրել ենք նույն տեսակի գոնե երկու միրգ։
Պատասխան՝3։
8. Գրե՛ք այն ամենափոքր ութանիշ թիվը, որը չի փոխվում նրա թվանշանների ցանկացած տեղափոխության դեպքում։
Պատասխան՝11111111։
9.
1.56
2.64
3.72
10. Երեք պահեստ միասին ստացան ինչ-որ քանակի կարտոֆիլ։ Առաջին և երկրորդ պահեստները միասին ստացան 400տ, երկրորդ և երրորդ պահեստները միասին՝ 300տ, իսկ առաջինն ու երրորդը միասին՝ 440տ: Քանի՞ տոննա կարտոֆիլ ստացավ յուրաքանչյուր պահեստը
Լուծում՝400+300=700 700-440=260 260։2=130 400-130=270
300-130=170
Պատասխան՝130 տ,170 տ,270 տ։
11. Կարենը իր ունեցած 9 փայտե ձողերից մի քանիսը բաժանեց 5 հավասար մասերի, որից հետո ձողերի քանակը դարձավ 33: Քանի՞ փայտե ձող սղոցեց Կարենը։
Լուծում՝9.5=45 45-33=12 12-9=3
Պատասխան՝3 հատ։
Գարնան հրաւէրը
Ձմրան վերջն էր: Օր մը արեւը բարձրացաւ վեր ու աւելի ջերմ շողաց: Արեւին ժպիտովն ալ ծնաւ գարունը:
-Ծառե~ր, ծաղիկնե՜ր, խոտե՜ր ու բոյսե՜ր, արթնցէ՜ք, արթնցէ՜ք, այս ինչքան քնացաք,- ըսաւ գարունը: Ես արդէն եկած եմ արթնցէ՜ք ու երկիրը զարդարեցէք կանաչով:
-Բարե՜ւ, քեզ, բարե՜ւ, սիրելի գարուն,- ըսին խոտերը եւ կանաչ դարձան:
-Բարե՜ւ, Բարե՜ւ,- ըսին ծաղիկներն ու ծառերը եւ սկսան աճիլ ու ծաղկիլ:
-Օ՜, այս ի՜նչ լաւ է, որ եկար, սիրելի՛ գարուն, մենք թմրած էինք,- ըսին մեղուները եւ տզտզալով դուրս ելան իրենց փեթակներէն:
Դուրսը տաք էր: Թռչունները կ’երգէին: Մարդիկ կ’աշխատէին դաշտերուն եւ այգիներուն մէջ: Ամէն տեղ ծաղիկ էր ու կանաչ:
Մեղուները թռան մօտակայ խնձորենիի մօտ եւ խնդրեցին.
-Խնձորենի՜, ծաղիկներդ բա՜ց, որ հիւթդ քաղենք. մենք կարօտցած ենք ծաղիկներուն:
-Ափսո՜ս, շա՜տ ափսոս, որ իմ ծաղկելու ժամանակը չէ, գացէք բալենիին քով:
Մեղուները թռան դէպի բալենին:
-Բարո՜վ եկաք, ժի՛ր մեղուներ սիրունիկնե՛ր,- ըսաւ բալենին,- բայց իմ ծաղիկները դեռ քնացած են, վաղը եկէք:
Միւս կողմէն մեղուներուն կանչեց նշենին, որ իր վարդագոյն ծաղիկները արդէն բացած էր եւ լեցուած էր քաղցր հիւթով:
Մեղուները ուրախ ուրախ թռան դէպի նշենին:
Բառեր
Շողալ.- փայլիլ, ճառագայթել:
Տզտզալ, տզզիւն.- բզզիւն (ճանճի, մեղուի, մժեղի):
Փեթակ.- մեղուատուն:
Այգի.- խաղողի կամ ընդհանրապէս պտղատու ծառեր տնկելու տեղ:
Բալ.- կեռասին թթուաշ (թթու) տեսակը, ծառը ՝բալենի:
Նշենի.- նուշի ծառ:
Հիւթ.- պտուղներէ քամուած հեղուկ:
Ժիր.- աշխոյժ, աշխատասէր:
Հարցումներ
- Տարուան ո՞ր ամիսը մենք կը հրաւիրենք Գարունը, եւ որ եղանակին վերջաւորութեան:
Գարնան առաջին ամիսը մարտն է:Գարունը հաջորդում է ձմռանը։
- Ինչո՞ւ համար եկաւ գարունը, ի՞նչ նպատակով:
Գարունը եկավ այն նպատակով,որ բույսերը,խոտերը ծլեն,ծառերը,ծաղիկները ծաղկեն,մեղուները դուրս գան իրենց փեթակներից:Թռչունները երգեն,մարդիկ աշխատեն այգիներում և դաշտերում։
- ի՞նչ եղան խոտերը, ծաղիկներն ու ծառերը երբ գարունը տեսան:
Երբ խոտերը տեսան գարունը,կանաչեցին,իսկ ծառերն ու ծաղիկները՝ աճեցին ու ծաղկեցին։
- երբ տեսան գարունը Մեղուները ուրախացա՞ն, ի՞նչ ըրին:
Երբ մեղուները տեսան գարունը,նրանք ուրախացան և փեթակներից դուրս եկան:
- Մեղուները ի՞նչ խնդրեցին խնձորենիէն:
Մեղուները խնձորենուց խնդրեցին,որ նա բացի իր ծաղիկները և իրենք քաղեն հյութը։
- Վերջաւորութեան ո՞վ հրաւիրեց մեղուներուն եւ մեղուները ինչո՞ւ ուրախ էին:
Ամենավերջում մեղուներին իր մոտ հրավիրեց նշենին ։Մեղուները ուրախ էին,որովհհետև նշենու ծաղիկներն արդեն բացված էին և նրանք կարող էին հյութը քաղել:
Մաթեմատիկայի ապրիլյան ֆլեշմոբ
Թեստային աշխատանք
Կարդա՛ տեքստը և պատասխանի՛ր տրված հարցերին:
Եզոպոսը համաշխարհային առակագրության խոշոր դեմքերից է:Նրա առակներով է պայմանավորված համաշխարհային գրականության մեջ առակագրության՝ որպես առանձին ժանրի զարգացումը: Եզոպոսի մասին կենսագրական տեղեկությունները շատ սուղ են: Ամենահին հիշատակությունը V դարի հույն պատմիչ Հերոդոտոսինն է, որից ենթադրվում է, որ նա ապրել է մ. թ. ա. VI դարում, Սամոս քաղաքում, եղել է ստրուկ և սպանվել է Դելփիքում: Ենթադրություններ կան, որ նա հույն էր` Թրակիայից կամ Փռյուգիայից: Եզոպոսի մասին շատ զրույցներ և ավանդություններ են պահպանվել: Դրանցից թերևս ամենահիշարժանը հետևյալն է.
Մի օր, Քսանթոսը ցանկանալով ճաշկերույթ տալ ի պատիվ աշակերտների՝ Եզոպոսին կարգադրեց, որ գնա աշխարհի ամենից լավ բանը գնի շուկայից և համեղ ճաշ պատրաստի:
-Շատ լավ, տե՛ր,-ասաց Եզոպոսը և գնաց:
Ճաշի ժամին յուրաքանչյուր աշակերտի առաջ մի աման լեզու էր դրած:
-Ի՞նչ է սա,-հարցրեց Քսանթոսը զարմացած:
-Լեզու, տեր իմ:
-Մի՞թե սա է աշխարհի ամենալավ բանը, հիմար,-գոռաց Քսանթոսը:
-Ասացեք, տեր իմ,-պատասխանեց Եզոպոսը,-ի՞նչ կա աշխարհում ավելի լավ , քան լեզուն. լեզուն է հասարակական կյանքի շաղկապը, ճշմարտության և իմաստության գործիքը, գիտությունների բանալին: Առանց լեզվի ինչպե՞ս կզարգանար ուսումն ու գիտությունը, առանց լեզվի ինչպե՞ս մար-իկ միմյանց պիտի հայտնեին իրենց ուրախությունը կամ վիշտը, իրենց հուզող մտքերը:
Բոլոր աշակերտները, նրանց հետ նաև Քսանթոսը, հավանություն տվեցին Եզոպոսի բացատրությանը:
Մի ուրիշ անգամ Քսանթոսն ասաց Եզոպոսին.
-Եզոպո՛ս, գնա շուկա և այս անգամ աշխարհի ամենավատ բանը բեր մեզ համար:
Եզոպոսը գնաց շուկա և դարձյալ լեզու բերեց: Քսանթոսը բարկությունից իրեն կորցրել էր:
-Հանդարտվե՛ք ,տեր իմ, -ասաց Եզոպոսը,-ի՞նչ կա աշխարհում ավելի վատ, քան լեզուն. դրանով են կործանվում ամբողջ պետություններ, դրանով են կատարվում բոլոր ստերը, կեղծիքներն ու բամբասանքները, դրանով են մարդիկ վիրավորական խոսքեր ասում միմյանց և դրանով են , վերջապես, թա-ավորները արձակում իրենց անար-ար հրամանները: Լեզուն, տեր իմ, աշխարհի ամենալավ և ամենավատ բանն է, նայած , թե ում բերանի մեջ է գտնվում այն, նայած, թե ով է լեզվի տերը:
–Դու հաղթեցիր, Եզոպոս,-ասաց Քսանթոսն իր զայրույթը զսպելով:
Եզոպոսի առակները սրամիտ են, լի իմաստությամբ, մարդկային արժանապատվությամբ և ունեն փիլիսոփայախրատական նշանակություն:
Մեզ հասած եզոպոսյան առակների հիմնական ժողովածուն (500-ից ավելի առակներ) կազմվել է I–II դարերում: Հին Հունաստանում ծագել է «եզոպոսյան լեզու» արտահայտությունը, երբ թե՜ բանավոր, թե՜ գրավոր խոսքում մտքերը Եզոպոսի նման արտահայտում են քողարկված, փոխաբերական արտահայտություններով: Հայ գրականության մեջ եզոպոսյան լեզուն վարպետորեն օգտագործել է առակագիր Վարդան Այգեկցին:
V դարում հայերն արդեն ծանոթ էին եզոպոսյան առակներին: Դրանք հայերեն առաջին անգամ լույս են տեսել 1818 թ-ին, Վենետիկում:
1.Տեքստի բառերից 4-ում բաց թողած տառի փոխարեն գծիկ է դրված: Լրացրո՛ւ բաց թողած տառերը և ներկիր որևէ գույնով:
Աշխարհի
մարդիկ
թագավորները
անհարմար
2.Տեքստում ընդգծի՛ր Եզոպոսից մեզ հասած տեղեկությունները:
Նրա առակներով է պայմանավորված համաշխարհային գրականության մեջ առակագրության՝ որպես առանձին ժանրի զարգացումը: Եզոպոսի մասին կենսագրական տեղեկությունները շատ սուղ են: Ամենահին հիշատակությունը V դարի հույն պատմիչ Հերոդոտոսինն է, որից ենթադրվում է, որ նա ապրել է մ. թ. ա. VI դարում, Սամոս քաղաքում, եղել է ստրուկ և սպանվել է Դելփիքում: Ենթադրություններ կան, որ նա հույն էր` Թրակիայից կամ Փռյուգիայից: Եզոպոսի մասին շատ զրույցներ և ավանդություններ են պահպանվել: Դրանցից թերևս ամենահիշարժանը հետևյալն է.
3.Որպես աշխարհի լավ բան, Եզոպոսն ընտրել էր լեզուն, որովհետև`
ա. Լեզվի միջոցով են մարդիկ հայտնում իրենց ուրախությունը, վիշտը կամ հուզող մտքերը:
բ. Լեզվով են կատարվում բոլոր ստերը, կեղծիքները և բամբասանքները:
գ. Լեզուն ամենակարևոր օրգանն է:
դ. Լեզվի միջոցով են թագավորները անարդար հրամաններ արձակում:
4.Ինչո՞ւ Քսանթոսը Եզոպոսին ուղարկեց շուկա՝ աշխարհի ամենալավ բանը բերելու:
ա. Ցանկանում էր հետաքրքիր ընթրիք ունենալ:
բ. Ուզում էր տեսնել՝ ինչ կբերի Եզոպոսը:
գ. Ցանկանում էր ճաշկերույթ տալ՝ ի պատիվ աշակերտների:
դ. Ինքը չէր կարող գնալ:
5. Երկրորդ անգամ Քսանթոսն ի՞նչ խնդրեց բերել շուկայից:
Որպեսզի նա շուկայից բերի Վատ բան։
6.Տեքստից ելնելով գրիր, թե ինչո՞ւ է լեզուն աշխարհի ամենալավ բանը:
Մարդիկ լեզվով կարողանում են իրենց մտահոգությունը հայտնել, խոսել լավբաներից։
7. Լեզվի մասին ի՞նչ առածներ գիտես, գրի՛ր երկու առած:
1. Թրի կտրածը կլավանա, լեզվի կտրածը չի լավանա:
2. Մինչև սուրը սրվեց, լեզուն գլուխը թռցրեց:
8. Որպես աշխարհի ամենավատ բան, Եզոպոսն ընտրել էր լեզուն, որովհետև`
ա. Լեզվով մարդիկ վիրավորական խոսքեր են ասում միմյանց:
բ. Լեզուն կարևոր օրգան չէ:
գ. Առանց լեզվի էլ կլինի ապրել:
դ. Լեզուն թաց և լպրծուն է:
9. Տեքստում կարմիր ներկի՛ր մեկ հարցական նախադասություն:
11.Տրված նախադասության մեջ բաց է թողնված մեկ կետադրական նշան, կարդա՛ նախադասությունը և դի՛ր բաց թողնված նշանը:
Եզոպոսին կարգադրեց, որ գնա շուկա և գնի աշխարհի ամենից լավ բանը:
12.Ո՞ր բառն է շավիղ բառի հոմանիշը:
ա Հյուսել
բ. Շարել
գ. Կածան
դ. Տավիղ
13.Տրված բառերից որի՞ դիմաց է սխալ նշված կազմությունը:
ա. Ճաշ-պարզ
բ. Թագավոր-ածանցավոր
գ. Վիշտ-բարդ
դ. Գիտություն-ածանցավոր
14.Փակագծերում տրված բառերը ձևափոխելով` տեղադրի՛ր բաց թողած տեղերում:
Եզոպոսի ծննդյան և մահի թվականները հայտնի չեն, ենթադրվում է, որ նա ապրել է մ.թ.ա. 6-րդ դար : (մահ, դար)
15. Համացանցից ընտրիր Եզոպոսի առակներից ևս մեկը, կարդա, գրավոր պատմիր (համառոտ):
Քաղցած աղվեսը տեսնելով խաղողի վազը ուզում է ուտել դա: Աղվեսը ուզում է դունչը հասցնել խաղողի վազին, բայց չի կարողանում, տղրում է ու գնում: Ճամփին ինքն իրեն ասում է: —Դեռ խակ էր:
Առակը սովորեցում է, որ երբ մարդկանց մոտ, ինչ որ բան չի ստացվում պատճառը քցում են պայմանների վրա, դա մարդու թուլությունից է:
դասարանական աշխատանք
1049
Ուղղանկյան լայնությունը կազմում է երկարության երկու երորդ մասը։Հաշվիր այդ ուղղանկյան մակերեսը ու պարագիծը գիտենալով որ լայնությունը 12 սմ է։
12․2=24
24:3=8
12.2=24
8+24=32
24.8=200
1008
Էջմիածինի Սուրբ Հռիփսիմե եկեղեցին կառուցվել է 618թ։Քրիստոսից քանի տարի հետո է այն կատուցվել։Քանի տարի է , որ այն մառուցվել է ։Ոերորդ դարում է այն կառուցվել։
Պատասխան 60-որդ դարում
Գիտելիքների ստուգման թեստ 4
Թունավոր սնկեր և ոչ թունավոր սնկեր
Սնկեր, ստորակարգ կորիզավոր (էուկարիոտ) օրգանիզմների առանձին թագավորություն։ Սնկերը համարվում են ամենահին օրգանիզմներից մեկը երկիր մոլորակի վրա։ Գիտնականների զգալի մասը կարծում են, որ կյանքի ի հայտ գալուց անմիջապես հետո սկսվել է դրա տարանջատումը երեք հիմնական թագավորության՝
° Կենդանական
° Բուսական
° Սնկերի
Այստեղ պետք է նշել, որ սնկերը իրենց կենսաբանական հատկանիշներով ավելի մոտ են գտնվում կենդական աշխարհին՝ քան բուսական։ Գիտնականները հակված են նաև այն հանգամանքին, որ սնկերը, բույսերը և կենդանիները զարգացում են ապրել զատ ՝ առանձին առանձին, միմյանցից անկախ։ Սնկերի ամենահին գտածոներից պարզվում է նրանց հավանական տարիքը՝ մոտ 900 մլն տարեկան ։ Գիտնականները հակված են այն հանգամանքին, որ սնկերը միակորիզավորների թագավորության ամենահին ներկայացուցիչներն են և միգուցե երկիր մոլորակի ամենահին միակորիզավոր բնակիչները։
Մեր կատալոգի այս բաժինը պարունակում է թունավոր սնկերի ցուցակ: Կազմի մեջ առկա տեսակներից յուրաքանչյուրը պահպանում է յուրահատուկ թունավոր նյութ, որը կարող է զգալի վնաս հասցնել մարդու առողջությանը: Երբեմն այդ սնկերի օգտագործումը ճակատագրական է:
Այս սնկերը հանդիպում են այն վայրերում, որտեղ ցանկացած սունկ հավաքող կարող է թափառել: Որպեսզի դրանք չխառնել ուտելի տեսակների հետ, խորհուրդ է տրվում ուշադիր ուսումնասիրել դրանց տեսքը, տեսականին և սեզոնայնությունը: Հետեւաբար, այս բաժնում կարող եք ծանոթանալ դրանց նկարագրությանը և լուսանկարներին:
Սնկով ջոկելը հետաքրքիր և հոբբի է: Բայց այս արհեստի նորեկները կարող են ճակատագրական սխալներ թույլ տալ, քանի որ շատ թունավոր սնկերը նման են ուտելի տեսակների:
Ածանցների տեսակները
Ածանցները լինում են նախածանցներ և վերջածանցներ:
Բառի սկզբից դրվող ածանցները նախածանցներ են: Առավել գործածվող նախածանցներն են՝
ան-անտուն, անգույն
ապ— ապերախտ, ապօրինի
դժ-դժբախտ, դժգոհ
մակ-մակերես, մականուն
չ-չխոսկան, չտես
ստոր-ստորադաս, ստորագրել
հակ-հակազդել, հակահարված
տ-տգետ, տգեղ
Բառի վերջից ավելացող ածանցները վերջածանցներ են: Առավել գործածվող վերջածանցներն են՝
- -ակ, -իկ,-ուկ վերջածանցներ, օրինակ՝ տնակ, փոքրիկ, գառնուկ,
- -ային, -ական, վերջածանցներ, օրինակ՝ քաղաքային, գյուղական,
- -ավուն, -եղ, -ի, -(կ) ոտ վերջածանցներ, օրինակ՝ դառնավուն, համեղ, աղի, վախկոտ, բրդոտ
- -անոց, -արան, -ոց, -ստան, -ուտ վերջածանցներ, օրինակ՝ ծաղկանոց, լոգարան, դպրոց, մրգաստան, թփուտ,
- -անք, -մունք, -ություն, -ույք, -ուստ վերջածանցներ, օրինակ՝ աշխատանք,, մտածմունք, զվարճություն, հաճույք, փախուստ,
- բար, պես, որեն- վերջածանցներ, օրինակ՝ հերոսաբար, մեծապես, մեղմորեն
Առաջադրանքներ՝
1.Տրված բառերը դարձրու ածանցավոր՝ ձյուն, հեքիաթ, թիվ, բժիշկ:
ձյուն-ձնծաղիկ
հեքիաթ-հեքիաթային
թիվ-անթիվ
բժիշկ-բժշկություն
2.Մեկ բառով գրիր.
Քար ունեցող-քարոտ
Կեղտ ունեցող-կեղտոտ
Մուր ունեցող-մրոտ
Յուղ ունեցող-յուղոտ
Ժանգ ունեցող-ժանգոտ
Փուշ ունեցող-փշոտ
Ցեխ ունեցող-ցեխոտ
3.Հետևյալ վերջածանցներով կազմիր նոր բառեր,
յուրաքանչյուր ածանցով երեքական բառ:
-ական-երեքական,տնական,հայկական
-արան-գոծարան,զուգարան,խոհանոցարան
-ավոր-ածացավոր,կեխծավոր,դեղձավոր
-անոց-գժանոց,ծաղկանոց,գազանանոց
-իկ-փոքրիկ,շնիկ,կատվիկ
-ակ-տնակ,տարօրինակ,օրինակ
4.Հետևյալ նախածանցներով կազմիր նոր բառեր:
ան-անուղեղ
դժ-դժվար
տ-տգետ
ընդ-ընդմիշտ
5.Փորձեք առանձնացնել վերջավորություն և ածանց ունեցող գոյականները:
Գրքային, գրքից, մեքենայով, քաղաքից, անգլուխ, մսոտ, մսից, քաղաքային, յուղոտ, բախտից, անբախտ, գլխավոր, գլխով, մարմնին, անմարմին:
Գրք -ային, գրք-ից, մեքեն-այով, քաղաք-ից, ան-գլուխ, մսո-տ, մս-ից, քաղաք-ային, յուղ-ոտ, բախտ-ից, ան-բախտ, գլխ-ավոր, գլխ-ով, մարմն-ին, ան-մարմին:
Ածանց և վերջավորություն
Բառերի կազմությունն ուսումնասիրելիս շատ կարևոր է ածանցները տարբերել վերջավորությունից:
Ածանցները, բառին ավելանալով, փոխում են բառի ձևը և իմաստը. Օրինակ՝ սենյակ-սենյակային, քար-քարոտ, լույս-լուսավոր
Վերջավորությունները, ավելանալով բառին, փոխում են բառի ձևը, բայց իմաստը մնում է նույնը, օրինակ՝ սենյակ-սենյակում, քար- քարեր, լույս-լույսից