Daily Archives: April 27, 2022
Թունավոր սնկեր և ոչ թունավոր սնկեր
Սնկեր, ստորակարգ կորիզավոր (էուկարիոտ) օրգանիզմների առանձին թագավորություն։ Սնկերը համարվում են ամենահին օրգանիզմներից մեկը երկիր մոլորակի վրա։ Գիտնականների զգալի մասը կարծում են, որ կյանքի ի հայտ գալուց անմիջապես հետո սկսվել է դրա տարանջատումը երեք հիմնական թագավորության՝
° Կենդանական
° Բուսական
° Սնկերի
Այստեղ պետք է նշել, որ սնկերը իրենց կենսաբանական հատկանիշներով ավելի մոտ են գտնվում կենդական աշխարհին՝ քան բուսական։ Գիտնականները հակված են նաև այն հանգամանքին, որ սնկերը, բույսերը և կենդանիները զարգացում են ապրել զատ ՝ առանձին առանձին, միմյանցից անկախ։ Սնկերի ամենահին գտածոներից պարզվում է նրանց հավանական տարիքը՝ մոտ 900 մլն տարեկան ։ Գիտնականները հակված են այն հանգամանքին, որ սնկերը միակորիզավորների թագավորության ամենահին ներկայացուցիչներն են և միգուցե երկիր մոլորակի ամենահին միակորիզավոր բնակիչները։
Մեր կատալոգի այս բաժինը պարունակում է թունավոր սնկերի ցուցակ: Կազմի մեջ առկա տեսակներից յուրաքանչյուրը պահպանում է յուրահատուկ թունավոր նյութ, որը կարող է զգալի վնաս հասցնել մարդու առողջությանը: Երբեմն այդ սնկերի օգտագործումը ճակատագրական է:
Այս սնկերը հանդիպում են այն վայրերում, որտեղ ցանկացած սունկ հավաքող կարող է թափառել: Որպեսզի դրանք չխառնել ուտելի տեսակների հետ, խորհուրդ է տրվում ուշադիր ուսումնասիրել դրանց տեսքը, տեսականին և սեզոնայնությունը: Հետեւաբար, այս բաժնում կարող եք ծանոթանալ դրանց նկարագրությանը և լուսանկարներին:
Սնկով ջոկելը հետաքրքիր և հոբբի է: Բայց այս արհեստի նորեկները կարող են ճակատագրական սխալներ թույլ տալ, քանի որ շատ թունավոր սնկերը նման են ուտելի տեսակների:
Ածանցների տեսակները
Ածանցները լինում են նախածանցներ և վերջածանցներ:
Բառի սկզբից դրվող ածանցները նախածանցներ են: Առավել գործածվող նախածանցներն են՝
ան-անտուն, անգույն
ապ— ապերախտ, ապօրինի
դժ-դժբախտ, դժգոհ
մակ-մակերես, մականուն
չ-չխոսկան, չտես
ստոր-ստորադաս, ստորագրել
հակ-հակազդել, հակահարված
տ-տգետ, տգեղ
Բառի վերջից ավելացող ածանցները վերջածանցներ են: Առավել գործածվող վերջածանցներն են՝
- -ակ, -իկ,-ուկ վերջածանցներ, օրինակ՝ տնակ, փոքրիկ, գառնուկ,
- -ային, -ական, վերջածանցներ, օրինակ՝ քաղաքային, գյուղական,
- -ավուն, -եղ, -ի, -(կ) ոտ վերջածանցներ, օրինակ՝ դառնավուն, համեղ, աղի, վախկոտ, բրդոտ
- -անոց, -արան, -ոց, -ստան, -ուտ վերջածանցներ, օրինակ՝ ծաղկանոց, լոգարան, դպրոց, մրգաստան, թփուտ,
- -անք, -մունք, -ություն, -ույք, -ուստ վերջածանցներ, օրինակ՝ աշխատանք,, մտածմունք, զվարճություն, հաճույք, փախուստ,
- բար, պես, որեն- վերջածանցներ, օրինակ՝ հերոսաբար, մեծապես, մեղմորեն
Առաջադրանքներ՝
1.Տրված բառերը դարձրու ածանցավոր՝ ձյուն, հեքիաթ, թիվ, բժիշկ:
ձյուն-ձնծաղիկ
հեքիաթ-հեքիաթային
թիվ-անթիվ
բժիշկ-բժշկություն
2.Մեկ բառով գրիր.
Քար ունեցող-քարոտ
Կեղտ ունեցող-կեղտոտ
Մուր ունեցող-մրոտ
Յուղ ունեցող-յուղոտ
Ժանգ ունեցող-ժանգոտ
Փուշ ունեցող-փշոտ
Ցեխ ունեցող-ցեխոտ
3.Հետևյալ վերջածանցներով կազմիր նոր բառեր,
յուրաքանչյուր ածանցով երեքական բառ:
-ական-երեքական,տնական,հայկական
-արան-գոծարան,զուգարան,խոհանոցարան
-ավոր-ածացավոր,կեխծավոր,դեղձավոր
-անոց-գժանոց,ծաղկանոց,գազանանոց
-իկ-փոքրիկ,շնիկ,կատվիկ
-ակ-տնակ,տարօրինակ,օրինակ
4.Հետևյալ նախածանցներով կազմիր նոր բառեր:
ան-անուղեղ
դժ-դժվար
տ-տգետ
ընդ-ընդմիշտ
5.Փորձեք առանձնացնել վերջավորություն և ածանց ունեցող գոյականները:
Գրքային, գրքից, մեքենայով, քաղաքից, անգլուխ, մսոտ, մսից, քաղաքային, յուղոտ, բախտից, անբախտ, գլխավոր, գլխով, մարմնին, անմարմին:
Գրք -ային, գրք-ից, մեքեն-այով, քաղաք-ից, ան-գլուխ, մսո-տ, մս-ից, քաղաք-ային, յուղ-ոտ, բախտ-ից, ան-բախտ, գլխ-ավոր, գլխ-ով, մարմն-ին, ան-մարմին:
Ածանց և վերջավորություն
Բառերի կազմությունն ուսումնասիրելիս շատ կարևոր է ածանցները տարբերել վերջավորությունից:
Ածանցները, բառին ավելանալով, փոխում են բառի ձևը և իմաստը. Օրինակ՝ սենյակ-սենյակային, քար-քարոտ, լույս-լուսավոր
Վերջավորությունները, ավելանալով բառին, փոխում են բառի ձևը, բայց իմաստը մնում է նույնը, օրինակ՝ սենյակ-սենյակում, քար- քարեր, լույս-լույսից